DELFY

W starozytnej Grecji srodkiem swiata bylo miasto Delfy, ktore bylo polozone na poludniowo-zachodnim zboczu Parnasu, na wysokosci 600 m n.p.m. Jak mowi legenda, wypuszczone przez Zeusa na przeciwleglych krancach swiata dwa orly spotkaly sie w Delfach. Stad Delfy staly sie srodkiem swiata. 

Nazwe miasta Delfy Grecy wywodzili od „Delfy”, czyli macicy. Zrodzona z ziemi zmija Delfyne ustapila miejsca wezowi Pytonowi. Delfyne byla to zmija, ktora czuwala w Delfach przy zrodle gdzie miescila sie dawna wyrocznia Temis.

W Delfach znajdowala sie tajemnicza wneka skalna, ktora zostala nazwana „stomios”, termin ten oznaczał pochwe, ale rowniez usta. Znajdowal sie tam kamien, ktory byl symbolem pepka „omfalos” i wiazal sie z funkcja rozrodcza, ale przede wszystkim byl srodkiem swiata, „pepkiem swiata”. Bylo to miejsce wyroczni. Delfyne, ktora wylonila sie z ziemi zostala zabita przez Apollona. Zawladnal on swiatynie oraz wyrocznie i nastepnie poswiecil tam trojnog. Byl bogiem slonca, dlatego Orfeusz czesto wstepowal na gore Pangajon, by witac pierwsze promienie slonca i oddac hold Apollonowi. Trojnog byl jednym z symboli Apollona, i to wlasnie na kamieniu, ktory byl srodkiem swiata, siedzac na trojnogu PYTIA wyglaszala przepowiednie, a pomagal jej prorok, ktory wystepowal jako tlumacz. Tlumacze stawiali pytania w formie alternatywnej, dowiadujac sie, czy byloby lepiej robic to czy tamto. Z chwila gdy Apollon wstepowal w Pytie, stawala sie ona niezwykle podniecona i doprowadzała sie do zupelnego szalu. Miesnie drzaly jej konwulsyjnie, cialo nabrzmiewalo, na twarzy pojawial sie straszliwy grymas, rysy były znieksztalcone, a oczy spogladaly dziko i nienaturalnie. W tym stanie tarzala sie po ziemi z piana na ustach. Ostre krzyki, gwaltowne i czesto niewyrazne dzwieki ujawnialy „boska wole”. Tlumacze, znajacy sie na tajemnicach, odbierali i przekazywali ludowi oswiadczenie pochodzace od boga.

W starozytnej Grecji Apollon byl wyrazicielem pewnej idei i porzadku. W epoce klasycznej Apollon byl najwyzsza norma prawa religijnego. Platon nazywa go doradca ludzi („Panstwo”, IV, 427). W roznych greckich podaniach wywodzi sie znaczenie Apollona (swietlisty), jako boga slonca. W poznogreckich mitach utozsamiony jest on z Heliosem, czystym „boskim” ucielesnieniem slonca. W klasycznej Grecji nazywany byl jako „bog bram” (Mircea Eliade, „Historia wierzen i idei religijnych”).

Z biegiem czasu utworzyla sie w Delfach swieta rada, ktora byla dobrze poinformowana o tym, co dzialo się na calym swiecie, i ktora w postaci wrozb udzielala pouczen politykom i krolom. Te wskazowki miewaly czesto forme dwuznaczna i ciemna. Rada ta skladala sie z wielkich wtajemniczonych, a rzadzila za pomoca hetari, ktore byly tajnymi zwiazkami politycznymi. Dzisiaj ich odpowiednikami sa loze masonskie. To wlasnie w Delfach krol Edyp uzyskal przepowiednie o swoim losie. Na podstawie osobistego dramatu krola, Sofokles napisal sztuke „Krol Teb”. Delfy sa polozone niedaleko Eleuzis.